Purpose en passie

Een ode aan het dagelijks leven

Vandaag zwaai ik de paasvakantie uit. Het waren dagen van gezellig genieten thuis. Ook van korte wandelingen en ongekende parels ontdekken (zoals het Troostpad in Pellenberg, de magnolia's in Meise en de Reus van Bosland). Dichtbijbestemmingen die me ook dichter bij mezelf brachten.

Eén plek, de kleinste in oppervlak, wil ik jullie niet onthouden. De Sjel aan de ingang van de stadsbegraafplaats van Leuven. Ik hoor jullie fronsen.

In het Noors betekent sjel 'ziel', 'uitgepuurde vorm of essentie'.

Het gaat hier om een rondreizende installatie, ontworpen door Patricia Vanneste en architect Sam De Bock. Het geheel oogt als een onopvallende glazen kubus, een schuilplaats of shelter die opgaat in de omgeving dankzij de spiegelende wanden. Nog tot 2 mei gratis en zonder reservatie te bezoeken. Daarna reist de Sjel door naar andere oorden.

Verwacht niets spectaculair. Binnen is er 1 zitplaats en een groot raam van waaruit je de buitenwereld kunt gadeslaan. Duw je op een knop, dan word je beneveld met muziek uit de Scandinavische plaat 'Coral Dusk'. Vanaf dat moment is het je gegund om je 45' te ontsnappen uit de ratrace van elke dag en terug te vinden wat wezenlijk is in jezelf.

Je eigen spiegelbeeld is dan ook het laatste wat je ziet, vooraleer je de Sjel binnengaat. De perceptie of blik van anderen laat je achter, wanneer je de deur toetrekt.

Ik ben de voorbije week een paar keer in de Sjel gaan zitten en kijken. Kijken naar de graven en het leven van de bezoekers. Kijken naar mezelf en wat daar beweegt aan de binnenkant.

De stilte die ik mocht ontdekken, wordt mooi omschreven door een zin op de binnenwand.

Enkel door te durven luisteren en voelen - en niet weg te kijken - komt een mens uit bij zijn kern.

Merkwaardig detail: telkens wanneer ik huiswaarts keerde, voelde ik me iets lichter.

Wat me glimlachend deed denken aan een experiment van de Amerikaanse arts Duncan MacDougall in 1907. Hij wou het bestaan en de massa van de menselijke ziel bewijzen door zes tuberculosepatiënten tijdens hun sterfproces te wegen. De bedden werden op een industriële weegschaal geplaatst zodat het gewicht van de patiënt voor, tijdens en na de dood in de gaten kon worden gehouden. In vier van de zes gevallen werd een verschil van zowat 21 gram genoteerd. Voor de huidige wetenschap heeft dit cijfer geen waarde (het kan ook aan lichamelijke oorzaken gelinkt worden, zoals transpiratie volgend op het stoppen van de bloedcirculatie). Toch blijft dit cijfer in populaire media en films - en dus ook in mijn geheugen - circuleren als het vermeende gewicht van onze ziel.

Vandaag is het woord 'ziel' of 'wezenskern' terug van weg geweest. Het verschijnt in moderne coachbegrippen als purpose (doel, overtuiging, missie) en passie (je diepste drijfveer). Je kan veel ondernemen, maar wanneer je er niet in slaagt dit alles te laten vertrekken vanuit jouw eigen levensmotto, zal je energie niet optimaal stromen.

Laat dit laatste ook zijn doorgedrongen tot in de studio's van Walt Disney. Eind 2020, in volle corona-tijd, verschijnt de film SOUL.

De regisseur, oud filosofie-student Pete Docter, wou een vervolg breien op zijn film INSIDE OUT over emoties (Waarom voelen we wat we voelen?).

In SOUL spitst hij zich toe op de diepere levensvragen (Heb ik een doel in het leven? Doe ik wat ik te doen heb? Doet mijn leven er wel toe?). Klinkt zwaar op de hand, maar de uitwerking - zo bewees de voorbije Paasvakantie - zorgt dat de inhoud door jong en oud gesmaakt kan worden.

Een kleine appetizer?

In Soul verongelukt de muziekdocent Joe Gardner net voor zijn lang gekoesterde droom (optreden met een bekend jazzkwartet) vervuld wordt. Op weg naar het hiernamaals weet hij te ontsnappen naar het hiervoormaals (het voorgeborchte of de limbo), waar nieuwe zielen hun karaktertrekken opdoen. Joe wordt aangewezen als mentor van ziel 22, die geen enkele zin heeft in een stoffelijk bestaan op aarde. In het contact met haar krijgt hij (én de toeschouwer met hem) een levensles van jewelste.

Focussen op je levensdoel is goed; die focus tot een obsessie laten uitgroeien niet.

Wanneer je hoopt het geluk te vinden in het bereiken van je ultieme doel (dát ene optreden, díe publicatie), kom je vaak bedrogen uit. Is het dat maar? De makers van Soul weten spiritualiteit met bescheidenheid te verweven en zetten je met de voeten terug op de grond. Niet alleen je eigen individuele bestemming telt; de gezamenlijke reis ernaartoe is minstens zo belangrijk. Het gaat erom te kunnen genieten van alle kleine dingen onderweg. De overvolle metro dicht tegen elkaar, de geur van pizza of zweet parelend op het gelaat van live muzikanten, je moeder die je omhelst of gewoon samen zijn op een (buiten)gewoon familiefeest.

Soul roept op elke minuut te beleven. Passie is niet af te snijden van het dagelijks leven. Jouw leven. Het echte feest zit hem in de details. Je weet het maar als je ze mist.

! We lezen volgend spijtig nieuws op de site van 30CC, het cultuurcentrum van Leuven (d.d. 20.04.21): "Wegens schade toegebracht aan de Sjel, zal deze vroegtijdig moeten sluiten voor herstelling. Bedankt aan alle bezoekers, voor de mooie momenten en fijne woorden. Zodra het kan, lanceren we de Sjel terug voor nieuwe avonturen. Volg de programmatie op www.sohnarr.com/sjel."